Vroeg in de morgen een bakkie leut, een uurtje erna weer een en misschien daarna nog wel een paar. Het drinken van koffie is in Nederland voor vele duizenden mensen een gewoonte geworden. Want zonder zo’n warme kop koffie kan je écht de dag niet door, toch? Het is de cafeïne in zo’n kop koffie waar veel mensen simpelweg op draaien. Het geeft je energie, maakt je alert en stimuleert zelfs de vetverbranding. Maar hoe komt het nou eigenlijk dat je van cafeïnehoudende producten zo’n energieboost krijgt?
Meer dan alleen koffie
Hoewel cafeïne het meeste wordt gekoppeld aan koffie, zijn er meer planten die cafeïnehoudend zijn. Wat dacht je bijvoorbeeld van groene thee, guarana of yerba maté? Van de laatstgenoemde Zuid-Amerikaanse plant worden tal van energiedrankjes gemaakt die vooral in landen als Brazilië, Argentinië en Paraguay goed verkocht worden. Sterker nog: Yerba mate wordt in deze landen tot wel vijf keer zoveel gedronken als koffie! Met andere woorden: in welke vorm het ook wordt genuttigd, cafeïne is wereldwijd waarschijnlijk één van de meest gedronken stoffen. Mocht je liever geen koffie of thee drinken, dan kun je tegenwoordig ook gewoon een cafeïne-supplement kopen in de vorm van cafeïne-poeder of cafeïne-tablets.
Cafeïne zelf werd overigens pas in 1821 ontdekt, maar cafeïne-bevattende voedingsmiddelen zijn al vele jaren bekend en worden al eeuwen, misschien wel duizenden jaren gekweekt. Uit historische verslagen blijkt dat koffieteelt in Ethiopië is begonnen. Volgens de legende raakten Ethiopiërs verliefd op koffie nadat ze opmerkten dat grazende dieren energieker waren na het kauwen op bepaalde struiken die we nu kennen als koffie. Klinkt een beetje als hoe Horny Goat Weed is ontdekt, nietwaar?
Tal van positieve effecten
Vandaag de dag worden deze effecten van cafeïne algemeen erkend en verschillende studies beschrijven in grote lijnen de gunstige effecten ervan. Denk hierbij aan een toename van het metabolisme, verhoogde vetoxidatie en een perceptie van verhoogde fysieke en mentale energie, zelfs terwijl wordt erkend dat een teveel aan cafeïne juist weer kan leiden tot zenuwachtigheid en slapeloosheid. Cafeïne zorgt voor zoveel metabolische effecten dat het lastig was uit te zoeken welke er nou precies verantwoordelijk zijn voor de toename van fysieke en mentale energie.
Inmiddels is bekend dat cafeïne de effecten van bepaalde neurotransmitters, zoals serotonine, dopamine en acetylcholine, versterkt. Van dopamine is bijvoorbeeld bekend dat het concentratieniveaus beïnvloedt (niet gek dus dat de populaire Studeerpil ook cafeïne bevat). Cafeïne blokkeert bepaalde receptoren in de hersenen, die, wanneer ze niet worden gehinderd, de hersenen signaleren wanneer het tijd is om naar bed te gaan. Het resultaat is dat je ‘s avonds langer door kunt. Da’s zijn als je nog wat werkt hebt liggen, maar minder fijn als je lekker vroeg naar bed wilt. Cafeïne verhoogt ook de afgifte van catecholamines (zoals adrenaline) via het sympathische zenuwstelsel, waardoor je hart sneller gaat kloppen en er meer bloed naar de spieren kan stromen.
Krachtpatsers en sportievelingen
Een studie uit 2012 in het ‘Journal of Strength Conditioning’ liet bijvoorbeeld zien dat het consumeren van cafeïne vóór een training de prestaties verbetert. In de studie dronken 13 mannen een energiedrank met cafeïne of consumeerden ze een placebo. Vervolgens voltooiden ze een uur later oefeningen zoals bench press, deadlift, rows en squats. Degenen die vóór de training cafeïne dronken, konden langer sporten en meer gewicht tillen.
Natuurlijk blijft het daar niet bij, want ook voor mensen die graag vet willen verliezen zijn cafeïnehoudende middelen enorm gunstig. Een studie in het ‘American Journal of Clinical Nutrition’ wees uit dat het metabolisme van zowel mensen met een normaal gewicht als obese personen tot drie uur na het nuttigen van cafeïne sterk was toegenomen. Kortom: zo’n kop koffie of andere cafeïne-bevattend product is op zichzelf al een geweldige fatburner (maar dan moet je wel de melk laten staan…). Het is om precies die reden dan ook geen wonder dat tal van fatburners en supplementen voorzien zijn van cafeïne. Zie bijvoorbeeld de populaire Triple X Energizer, of de Party-E energizer.
Hoeveel cafeïne voor een energieboost?
Een kop groene thee bevat 25 mg cafeïne, een kopje zwarte thee bevat 42 mg en een kopje gezette koffie bevat 108 mg. Kortom: koffie geeft je van deze drie dranken de grootste energieboost. Als je dus op zoek bent naar een echt oppeppertje, dan heeft koffie de grootste effecten en is het ongetwijfeld de sterkste. Kies je echter voor een eenvoudig in te nemen cafeïne-tablet, dan zit daar vaak al zo’n 250 mg in, wat dus neerkomt op ongeveer 2,5 kopjes koffie.
