Kunnen paddo’s helpen bij depressie? Dit is wat je moet weten

Paddo's worden al eeuwenlang gebruikt voor religieuze ceremonies, maar in de afgelopen jaren hebben wetenschappers veelvuldig hun potentiële medicinale voordelen bestudeerd - en dit is momenteel ook nog volop gaande. Een van de meest veelbelovende potentiele toepassingen van paddo's is als een behandeling voor depressie. In deze blogpost bespreken we het laatste onderzoek naar paddo's en depressie, en beantwoorden we enkele veelgestelde vragen over dit onderwerp.

Wat zijn paddo's en wat zijn hun effecten op de hersenen?

Paddo's, ook wel shrooms of magic mushrooms genoemd, zijn een zwammen-soort die de psychoactieve stof psilocybine bevatten. Bij inname wordt psilocybine afgebroken tot psilocine, dat zich vervolgens bindt aan serotoninereceptoren in de hersenen. Dit veroorzaakt een reeks effecten, waaronder veranderingen in de waarneming, de stemming en de cognitie. Hoewel de precieze mechanismen niet volledig worden begrepen, wordt aangenomen dat paddo's de hersenactiviteit kunnen veranderen door de normale informatiestroom tussen verschillende gebieden te verbeteren.

Dit kan leiden tot hallucinaties, synesthesie (de sensatie van het horen van kleuren of het zien van geluiden), en gevoelens van depersonalisatie en derealisatie. Naast deze perceptuele veranderingen, is van paddo's ook aangetoond dat ze blijvende veranderingen teweegbrengen in de persoonlijkheid en de kijk op de dingen. Sommige gebruikers melden bijvoorbeeld een verhoogde mate van creativiteit en openheid na het nemen van paddo's. Dus hoewel ze misschien niet écht magisch zijn, kunnen paddo's zeker een dramatisch effect hebben op de hersenen. En dat geeft deze schimmels bijzondere potentiele toepassingen...

Psychedelica als behandeling voor depressie

De veelzijdige effecten van paddo's en andere psychedelische stoffen op het menselijk brein biedt onderzoekers en wetenschappers het idee dat deze bijzondere schimmels óók ingezet zouden kunnen worden voor een reeks aan mentale problemen. Zo ook in het Universitair Centrum Psychiatrie van het Universitair Medisch Centrum Groningen. Daar worden al enkele jaren uitgebreide onderzoeken gedaan naar de effecten van psychedelica op het menselijk brein, en in het bijzonder bij hen met mentale problemen.

Robert Schoevers, hoogleraar en afdelingshoofd psychiatrie in het UMCG en gespecialiseerd in het onderzoeken van ‘therapieresistente’ depressie, is één van die onderzoekers. 'Een jaar of tien geleden verschenen er enkele kleine, geïsoleerde studies die een gunstige werking van ketamine op hardnekkige depressie beschreven.’ De hoogleraar houdt zich al jaren bezig met het zoeken naar nieuwe manieren om chronisch ernstig depressieve patiënten te helpen. Want, zegt hij: ‘Ik ben onder de indruk van hun lijden. Qua ziektelast is het hetzelfde als kanker. Je ziet de zon niet meer schijnen, je wilt niets meer met niemand en bent alleen maar negatief over jezelf. Je functioneert niet meer, niet als vader, als partner of werknemer. Mensen denken vaak ze maar beter dood kunnen gaan.’

De studies die in zijn naam volgenden zijn veelbelovend: in grofweg veertig procent van de gevallen zag hij ‘iets’ gebeuren. Voor sommigen betekent het een structurele oplossing: ‘Mensen kregen hun leven weer terug.’ Voor anderen was er slechts een lichte verbetering. Nog veel meer mensen merkten helemaal niets. En de onderzoekers konden op geen enkele manier voorspellen bij wie de behandeling wel of niet zou aanslaan. ‘Het betekende vooral dat er een grotere studie moest volgen’, zegt Schoevers. Die grotere, placebogecontroleerde studie, waarin de RUG en het UMCG samenwerken met instellingen in Nijmegen en Den Haag, loopt inmiddels al enkele jaren.

Voor de specifieke psilocybine-studie worden ruim tweehonderd patiënten onder streng gecontroleerde omstandigheden, en in bijzijn van twee getrainde begeleiders, toegediend met psilocybine - de werkzame stof in zowel paddo's als magic truffels. Van deze stof is op dit moment wat minder bekend dan van ketamine als het aankomt op de behandeling van depressies, maar het steeds groter wordende aantal studies rondom de stof moet daar snel verandering in brengen.

Paddo's en het brein

Mensen die al eens een paddotrip hebben ervaren, weten hoe bijzonder dit kan zijn. Hersengebieden die niet of nauwelijks met elkaar communiceren, kunnen dat dankzij paddo's opeens wel, wat leidt tot een potentiele boost in psychotherapiebehandelingen. Met andere woorden, paddo's kunnen ervoor zorgen dat een anders zo moeilijke behandeling veel soepeler verloopt. ‘Niet alleen de grens tussen jouzelf en de rest van de wereld vervaagt’, zegt Schoevers. ‘Dat kan ook gelden voor de grens tussen jou en wat je in het verleden hebt meegemaakt. Dingen die je verdrongen hebt of die traumatisch waren.’

Het bijzondere van zowel ketamine als psilocybine is dat ze anders werken dan de tot nu toe bekende antidepressiva. Deze richten zich vaak op de hoeveelheid serotonine, noradrenaline of dopamine die prikkels tussen hersencellen overbrengen - neurotransmitters die een "geluksgevoel" kunnen geven. Als je hersenen niet genoeg van deze stoffen produceren, dan 'ben je depressief'. Psilocybine werkt wel op serotonine en dopamine, maar op een andere manier dan gewone antidepressiva. Gewone antidepressiva blokkeren de heropname van serotonine, wat leidt tot een toename van de hoeveelheid serotonine die beschikbaar is voor overdracht. Psilocybine daarentegen werkt - waarschijnlijk - in op receptoren die normaal door serotonine geactiveerd worden. Dit betekent dat in plaats van simpelweg de beschikbare hoeveelheid serotonine te vergroten, psilocybine in feite verandert hoe de hersenen erop reageren. Daardoor kan psilocybine mogelijk enkele zeer krachtige antidepressieve effecten teweegbrengen.

De risico's van het innemen van paddo's tegen depressie

Depressie is een slopende geestesziekte die ertoe kan leiden dat iemand zijn belangstelling voor activiteiten verliest, zich waardeloos voelt, en last heeft van vermoeidheid en slapeloosheid. En hoewel er dus veel behandelingsmogelijkheden zijn, waaronder therapie en medicijnen, merken sommige mensen met depressie dat deze methoden voor hen niet werken. Voor deze personen kunnen paddo's in de toekomst wellicht een effectieve behandeling zijn.

Het is echter belangrijk op te merken dat de positieve effecten van psilocybine in deze studies naar voren komen wanneer ze worden genomen onder toezicht van een medisch specialist. Het experimenteren met paddo's op depressieklachten zonder medisch toezicht kan wellicht gevaarlijk zijn, en het is niet aan te raden zelf met psychedelica voor deze doeleinden te experimenteren. Als je depressieve symptomen hebt, is het belangrijk een arts te raadplegen om je behandelingsmogelijkheden te bespreken.

Thuis aan de slag gaan met een paddo growkit is dus een geweldig idee als je dit voor recreatieve doeleinden doet, maar voor dringerende zaken zoals dit is het inschakelen van een specialist nooit een overbodige luxe.